Organizacje pozarządowe

Art. 1. Konstytucji RP

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.

Jedną z podstawowych form aktywności obywatelskiej jest także członkostwo w organizacjach , zrzeszanie się w celu rozwiązywania określonych problemów społecznych. Określenie „organizacja pozarządowa” jest bezpośrednim tłumaczeniem angielskiego terminu non-governmental organisation.(NGO) W Polsce używane są takie określenia, jak organizacje społeczne czy organizacje obywatelskie. W polskim prawie definicję ustawową organizacji pozarządowej zawiera art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. zgodnie z którym organizacjami pozarządowymi są, nie będące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, ale również w szerszym rozumieniu związki zawodowe, organizacje samorządu gospodarczego i zawodowego.

 Funkcjonowanie organizacji pozarządowych regulują przepisy ustaw:

• Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

• Ustawa prawo o stowarzyszeniach

• Ustawa o fundacjach

 Trzeci sektor to określenie , nawiązuje do podziału aktywności społeczno-gospodarczej nowoczesnych państw demokratycznych na trzy sektory. Pierwszy sektor to administracja publiczna, określana też jako sektor państwowy. Drugi sektor to sfera biznesu, czyli wszelkie instytucje i organizacje, których działalność jest nastawiona na zysk, nazywany też sektorem prywatnym. Trzeci sektor to ogół prywatnych organizacji, działających społecznie i nie dla zysku, czyli sektor pozarządowy. Czasami mówi się też o istnieniu czwartego sektora, który miałby reprezentować oddolne inicjatywy obywatelskie, niesformalizowane i spontaniczne. (Jednorazowe spontaniczne akcje poparcia dla sprawy lub pomocy potrzebującym np pomoc dla ofiar klęsk żywiołowych)

Do roli organizacji pozarządowych można zaliczyć: budowę kapitału społecznego przez tworzenie sieci powiązań międzyludzkich, mobilizację grup społecznych i jednostek do większej aktywności obywatelskiej, politycznej, kulturalnej, artystycznej czy religijnej Oprócz wspomnianych, ważną rolą organizacji społecznych jest dostawa usług, nieopłacalnych z punktu widzenia sektora prywatnego oraz takich, których nie jest w stanie, z racji braku odpowiednich narzędzi, dostarczyć państwo.

Zakres działania organizacji pozarządowych

W Polsce najwięcej organizacji pozarządowych działa w obszarze :

• sport, turystyka, rekreacja i hobby

• kultura i sztuka

• edukacja i wychowanie

• usługi socjalne i pomoc społeczna

• ochrona zdrowia

• rozwój lokalny

W Polsce najpopularniejszymi, formami prawnymi, w których działają organizacje pozarządowe są fundacje i stowarzyszenia.

Podstawowym aktem prawnym regulującym tworzenie i funkcjonowanie stowarzyszeń jest ustawa z dn. 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Stowarzyszenie jest korzystną formą prawną dla grupy osób, które maja wspólny cel lub problem i chcą podjąć wspólne działanie o charakterze sformalizowanym. Członkowie stowarzyszenia samodzielnie określają swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwalają akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ją na pracy społecznej członków. Nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia

Ustawa Prawo o stowarzyszeniach wyodrębnia dwa główne rodzaje stowarzyszeń stoarzyszenia rejestrowe i stowarzyszenia zwykłe.